هشدار شروع موج جدید مهاجرت از ایران
همانطور که می دانیم مهاجر به آن دسته از افرادی گفته می شود که اکنون در کشوری زندگی می کنند که در آن متولد نشده اند و مهاجرت به معنی نقل مکان فرد از کشور محل تولد خود به کشوری دیگر می باشد. مهاجرت می تواند بنا به دلایل درونی مانند میل به پیشرفت، آسایش روان و … و عوامل بیرونی همچون مشکلات سیاسی، نوسانات اقتصادی، تبعیض، بی عدالتی و … صورت پذیرید؛
اکنون این عوامل موضوع بحث ما نیستند زیرا در این زمینه در تحقیقات مجامع علمی و دانشگاهی بسیار بحث شده و راه حل هایی هم ارائه گردیده است. اما آنچه که در شرایط کنونی ایران اسلامی اهمیت فراوان دارد، متوسل شد به راهکارهای پیشنهادی ارائه شده توسط متخصصین دانشگاهی، روانشناسان، جامعه شناسان وسایر افراد در جهت کنترل و خنثی سازی موج جدید مهاجرتی است که در ماه های آینده شکل خواهد گرفت.
با استناد به داده های سایت روندهای کلان می بینیم که خالص مهاجرت ایران (تفاضل مجموع بومیان خارج شده از ایران و مجموع غیر بومیان وارد شده به ایران) در سال های ۱۳۵۳ تا ۱۳۶۸، سال های پیروزی انقلاب اسلامی و دوران هشت ساله جنگ ایران و عراق، روند به شدت صعودی در پیش گرفته ؛ به طوری که از حدود ۱۵۷ هزار نفر در سال ۱۳۵۳ به حدود ۴ میلیون ۳۰۰ هزار نفر در سال ۱۳۶۸ رسیده است. اما پس از آن و پایدار شدن شرایط ایران موج صعودی مهاجرت به یک باره روند نزولی و قابل قبولی به خود می گیرد و تا سال ۱۳۸۳ نیز ادامه می یابد؛ سپس و تا سال ۱۳۸۹ باز شاهد روند صعودی در خالص مهاجرت ایرانیان هستیم. در انتهای این دوره چیزی حدود۲۰۰ هزار نفر به مجموع مهاجران نسبت به ابتدای دوره اضافه شده است. با نگاهی گذرا به تاریخ دو دهه گذشته به راحتی می توان علل این روند صعودی مجدد را در عوامل بیرونی پیدا کرد.
از طرفی طبق تحقیقات موسسه گالوپ اگر تمامی افراد دنیا به طور آزادانه می توانستند کشور محل زندگی خود را انتخاب و در آن سکنا گزینند، جمعیت ایران در سال ۲۰۱۵، ۱۳% و در سال ۲۰۱۷ نیز ۱۶% کاهش پیدا می کرد. در واقع این موضوع مجموع افرادی را نشان می دهد که دوست دارند از سایر کشورها برای ادامه زندگی به ایران بیایند و بومیان ایران که دوست دارند برای ادامه زندگی از ایران خارج شوند. از این آمار نیز می توان به گونه ای دیگر وخامت اوضاع و تمایل ایرانیان برای مهاجرت را درک کرد.
یکی از مهمترین معضلات کشور در بحث مهاجرت، مهاجرت افراد تحصیل کرده یا به اصطلاح فرار مغزها می باشد. بر طبق آمار و شاخص های موسسه بین المللی صلح، وضعیت ایران در سال ۲۰۲۱ در فرار مغزها از میانگین جهانی بدتر بوده است؛ هرچند که همین آمار نشان می دهد که وضعیت سال ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۱۷ مقداری بهتر شده است.
این نگاه گذرای ما به آمار ایران در سایت های بین المللی و معتبر (به دلیل عدم وجود یک ارگان دولتی و رسمی جهت جمع آوری و ارائه آمار مهاجرت در کشور)، حاکی از آن است که بر طبق آنچه در ابتدای بحث به آن اشاره شد، با توجه به اتفاقات کشور در ماه های گذشته و اینکه این اتفاقات سیاسی و اقتصادی (عوامل بیرونی)، جامعه جوان کشور را بیشتر تحت تاثیر خود قرار داده و می دهد، باید هرچه سریع تر برای جلوگیری از شدت گرفتن موج جدید مهاجرت ایرانیان مخصوصاً افراد تحصیل کرده و نیروی کار جوان کشور چاره ای کاربردی اندیشیده شود؛ که این مهم نیازمند تعامل و هم اندیشی بین مسئولین اجرایی، جامعه دانشگاهی، اتحادیه های صنفی و سایر افراد درگیر در این ماجرا می باشد. زیر اکثریت جامعه جوانان اکنون ایران، متولدین دهه ۷۰ و ۸۰ ای هستند که به تایید بسیاری از کارشناسان، جامعه شناسان و روان شناسان تفاوت عقیده و معیارهای متفاوتی برای تصمیم گیری با نسل های قبل از خود دارند. هر چند که این تفاوت اصلا ویژگی بدی نیست و حتی به عقیده بنده بسیار جذاب و قابل بهره برداری صحیح در جهت اهداف کشور هم می باشد؛ شاید بتوان از مهترین دلایل در تفاوت نسل این دهه ها با دهه های ۵۰ و ۶۰ را ظهور و همه گیری اینترنت دانست که این تبادل اطلاعات و ارتباط با دنیا در تکامل و بلوغ زود رس این جونان نقش فراوانی داشته است.
امید است جوانان این مملکت آنچنان کشوری بسازند که در آینده ای نزدیک آمار خالص مهاجرت ما مثبت شود در واقع بدین معنی که تعداد نهاجرین خارجی ورودی به ایران از تعداد بومیان خروجی از ایران بیشتر باشد.
نویسنده: محمدعلی عرب پور
بدون دیدگاه